Enerjinin kurmayları hafta sonu Afşin-Elbistan bölgesinde çıkarma yaptı. Bölgeye ilk olarak EÜAŞ Genel Müdürü Halil Alış, Genel Müdür Yardımcısı Raşit İş, Termik Santraller ve Maden Sahaları Daire Başkanı Şenol Yalçınkaya geldi. İlk olarak Çöllolar Kömür Sahası’nda incelemelerde bulunan Halil Alış ve beraberindekiler daha sonra Afşin-Elbistan Linyitleri işletme Müdürlüğü’ne geçti.
“Afşin-Elbistan, Enerji İhtisas Bölgesi Seçilmeli”
A Termik Santrali Müdürü Muhammed Olgun ile B Termik Santrali Müdürü Alper Özcan’ın da eşlik ettiği Halil Alış, AEL’de kömür çıkarılan sahaya indi ve burada İşletme Müdürü Süha Dinç’ten işletme hakkında bilgiler aldı.
Alış, sahadaki incelemelerinin ardından müdürlük binasına geçti. Burada Çoğulhan Belediye Başkanı Adem Yıldız, Alemdar Belediye Başkanı Mesut Kılıç da yer aldı.
Burada basın mensuplarının sorularını yanıtlayan EÜAŞ Genel Müdürü Halil Alış, çok önemli açıklamalarda bulundu. Afşin-Elbistan Bölgesi’nin Türkiye’nin en büyük linyit kömür rezervini elinde bulundurmasından dolayı enerjide çok önemli bir yere sahip olduğunu belirten EÜAŞ Genel Müdürü Halil Alış; “Gerçekten burası Türkiye için çok önemli bir bölge. Bilinen rezervi 4,5 milyar ton ve belki daha fazla miktarda halen kömür olarak yerin altında duruyor. Bu zenginlikten her halükarda Türkiye’nin faydalanması lazım. Tabi Türkiye faydalanırken çevre koşullarını, çevre şartlarını da göz ardı etmeden yapabileceği en uygun santralleri yapmak için uğraşıyor. Afşin-Elbistan’ın en önemli problemlerden bir tanesi özel enerji ihtisas bölgesi olmasıyla alakalı. Bence buranın bir şekilde enerji ihtisas bölgesi seçilerek bazı kanunlarla burada santral yapılabilirliğini ve özel kanunlarla da burada çalışanların ve burada yaşayanların mağduriyetini önleyici tedbirlerin kanun nezdinde alınmasında fayda münazara ediyorum” dedi.
“C ve D’nin İptal Olması Türkiye’nin Lehine Oldu”
Birçok defa ihaleye çıkılmamasına rağmen bir türlü yapılamayan Afşin-Elbistan C ve D Termik Santralleri’nin yapılıp yapılmayacağı sorusu üzerine Alış ilginç açıklamalarda bulundu. D’nin şu aşamada yapılamayacağını, C ve E Santralleri’nin yapmak için çalıştıklarını ifade eden Halil Alış, bunu yaparken de C ve D ihalelerin yaşanan sorunların C ve E’de de yaşanmaması için çok dikkat ettiklerini vurguladı.
Alış; “C ve D’nin iptal olması belki de hem kurumun hem de Türkiye’nin lehine olmuş. Çünkü mevcut çevre politikalarına baktığınızda, mevcut kanunlara baktığınızda aslında C ve D’nin yapılması için çevresel etkisel değerlendirme raporunu alamama gibi bir tehlike söz konusuydu. Yani ihale gerçekleşmiş olsa bile santralın yapılamaması gibi bir handikabımız olacaktı. Az öncede bahsettiğim gibi burayı enerji ihtisas bölgesi ilan ederek belki kanunlarda bazı değişiklikler yapılıp belki burada yaşayanların mağduriyetini önleyici tedbirler alarak buraya santral yapmayı düşünüyoruz. Sonuçta dediğim gibi burada 4,5 milyar tonluk bir rezervimiz var. Şu anda 84’ten beri Afşin-Elbistan A ve B’de kullandığımız kömür miktarı 304 milyon ton. Yani bunun daha 15 katı kadar bir kömürümüz yerin altında duruyor ve bunu sonuçta kullanmak zorundayız. Türkiye her yıl yüzde 8 artan enerji talebiyle karşı karşıya. Eninde sonunda bu kömürü bir şekilde kullanacağız bugün kullanmazsak 5 sene sonra, bilemediniz 10 sene sonra. Biz istiyoruz ki hem burada yaşayanlar mağdur olmasın hem de Türkiye’nin enerji ihtiyacını karşılayacak santralleri yapabilelim. Şimdi C ve D yapılamadı. D, yapısal zorunluluklardan dolayı yapılamıyor, bu nedenle Afşin-Elbistan C ve E’yi düşünüyoruz. Şu anda onun için çalışıyoruz. Avrupa’da bu tür kömür havzaları bulunan ülkelerle işbirliği yapmaya çalışıyoruz. Sonuçta onlara bu havzaları nasıl kullandığını, çevreyle ilgili de raporları nasıl aldığını, çevreyi bozmamak için hangi tür tedbirler aldığını inceliyoruz. İnşallah en uygun çözümü burada yaşayan insanların da lehine olmak kaydıyla almaya çalışıyoruz. D’yi değil ama C ve E’yi yapmayı düşünüyoruz. Tabi sonuçta bazı bariyerleri aşmak şartıyla” dedi.
“C ve E’nin Altyapısını Yaptıktan Sonra İhaleye Çıkacağız”
C ve D Santralleri’nin ihalelerine özel sektörün gerekli ilgiyi göstermediğinin hatırlatılıp C ve E’nin ilgi görmesi için EÜAŞ olarak nasıl bir yol izleyeceklerinin sorulması üzerine ise Alış; “Aslında C ve D’ye ilgi gösterilememesi diye bir şey söz konusu değildi. Yani biraz belki biz ihaleye çıkarken biraz acele etmiş olabiliriz. EÜAŞ’a her ne kadar 2 ay önce atanmış olsam da bundan önce TEİAŞ’da genel müdür yardımcılığı ve genel müdür vekilliği yaptığım için aslında sektörün içindeyim. O dönemdeki gelişmeleri de biliyorum. Yani teklif vermek isteyen müteşebbislerin bazı problemleri vardı, o problemler için bir süre uzatımı istediler. Ama o dönemde yani 2006’da başlayan süreçte 2007 ve 2008’de bu ülkenin enerji tüketimi hızla artıyordu. 2008’inin Ekim ayından itibaren dünyadaki ekonomik kriz nedeniyle talepte bir daralma oldu. O nedenle çok hızlı karar vermek zorundaydık ve altyapısını tam yapmadan ihaleye çıkmış olduk. İşte şimdi acele etmiyoruz, bütün altyapıyı sağlayalım diyoruz. Yani sonradan külü nereye dökeceğimizi, atıkları ne yapacağımızı, ‘göç yolda düzülür’ misali sonradan düşüneceğimizi de önceden düşünüp ÇED’i alabilir miyiz, alamaz mıyız, kanun değişikliği gerekli olur mu olmaz mı bütün bunların altyapısını yaptıktan sonra ihaleye çıkacağız.
“Mevcut Şartlarda C ve E’yi Yapamayız”
Emekli EÜAŞ Genel Müdür Yardımcısı Muzaffer Başaran, 9 Şubat 2010 tarihinde Bizim Elbistan Gazetesi’nde çıkan açıklamalarında C ve D Termik Santrali’nin yapılamayacağını, bunun nedeninin ise B Termik Santrali’nin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu’nun A termik Santrali’ne Baca Gazı Arıtma Tesisi’nin takılması şartıyla alındığını ve EÜAŞ’ın bu taahhüdü halen yerine getirmemesi olduğunu söylemişti.
Başaran’ın bu sözlerinin hatırlatılması üzerine Alış; “Muzaffer bey tabi ki doğru olanı söylemiş, yani gerçekten de öyle Afşin-Elbistan B’nin ÇED’ini şartlı aldık, Afşin-Elbistan A’nın Baca Gazı Tesisleri’ni yapmak kaydıyla. Ama Baca Gazı Tesisleri’ni sonunda yapacağız. Yani yapıp ondan sonra bunun ÇED’ini alacağız. Dediğim gibi mevcut şartlarda, kanunları önümüze koyduğumuzda Afşin-Elbistan C ve E’yi yapamıyoruz. Bunu zaten söyledim en başta da. Şimdi ne yapmalıyız ki yapalım? Ya kanunları değiştireceğiz ya da o şartları oluşturacağız eninde sonunda. Bu şartlar oluşmadığı müddetçe bende Muzaffer Bey gibi diyorum C ve E’yi yapamayız” dedi.
“A’nın 4 Ünitesi’ni Çalışır Hale Getireceğiz”
Afşin-Elbistan A Termik Santrali’nin 1., 3. ve 4. ünitelerinde yaşanan arızalar ve bu arızaların yapımının uzun süreceğinden dolayı işçiler arasında çıkan ‘EÜAŞ, işçileri tavsiye edecekmiş’ şeklindeki söylentilerin doğru olup olmadığının, EÜAŞ’ın tavsiyeyi düşünüp düşünmediğinin sorulması üzerine ise Alış; “Öyle bir şey mümkün mü? Afşin-Elbistan A’yı biz 4 ünite çalışır hale getireceğiz. Biz göreve geldiğimiz de söylediğimiz ilk şey, yarın özelleştirme olsa bile bugün rehabilitasyonları sonuna kadar yapacağız. Biz gelip 2-3 gün burada kalacağız. Tabiri caizse bir yol haritası çizeceğiz Afşin-Elbistan A’nın arızalarıyla ve rehabilitasyonlarıyla ilgili ne yapabiliriz, tespit edeceğiz ve sonuna kadar yapacağız. İşçilerimiz arasında böyle bir şey oluyorsa büyük ihtimalle iş azlığından dolayı dedikodu yaratıyorlardır. Öyle bir şey olması söz konusu değil. Afşin-Elbistan A’yı belki mevcudun üzerine biraz daha işçi alarak çalıştıracağız. Çünkü 4 üniteyi de biz burada emre amade olarak tutacağız inşallah” dedi.
“Hazinenin Öngördüğünden Daha Fazla Elman Alamayız”
Kendisine yöneltilen tüm soruları samimi ve açık bir şekilde cevaplayan EÜAŞ Genel Müdürü Halil Alış, son olarak bölge halkının beklediği işçi alımlarıyla ilgili soruyu yanıtladı.
Daha önce Bizim Elbistan Gazetesi’ne yapmış olduğu açıklamada AEL’ye alınacak 143 kişi için 15-20 gün sonra duyuru yapacaklarını açıklayan Alış, A Termik Santrali’nin ve AEL’nin acil işçiye ihtiyacı olduğunun, Maden-İş Sendikası Genel Başkanı İsmail Aslan’ın 143 kişinin AEL için çok az olduğu yönündeki açıklamalarının hatırlatılarak tesislere daha fazla işçi alınmasının mümkün olup olmadığının sorulması üzerine; “Bizim önümüze elbette bazı bariyerler ve handikaplar var. Yani sonuçta kanun koyucu, finans olarak bağlı olduğumuz Hazine Müsteşarlığı ve Devlet Planlama Teşkilatı’nın emekli olanın ancak yüzde 10’u kadar alınabilir diye bir bariyeri var. Şimdi bu durumda biz işçi alımında istediğimiz gibi rahat hareket edemiyoruz ama 143 kişiyle yapılır mı yapılmaz mı elbette tartışılır. Biz de istiyoruz ki burada çalışan sayısını daha fazla arttıralım ama hazinenin bize öngördüğünden daha fazla eleman alma esnekliğimiz yok. O 143 kişinin Afşin ve Elbistanlılardan kaynaklanan sıkıntılarımız var. Şimdi bu kamulaştırmadan dolayı yani elindeki arazileri kamulaştırılan kişiler bize iş başvurusunda bulunuyor. Sonuçta alacağımız kişi 143’dü, çok fazla sayıda müracaat olduğu için biraz sıkıntılarımız oldu ama biz onu bir şekilde en uygun optimum bir şekilde almaya çalışıyoruz. 143 kişinin ben de az olduğuna ben de katılıyorum, Maden-İş Genel Başkanı’nın görüşü bizim görüşümüzdür. Ama dediğim gibi bu tarafta da bize ‘bundan daha fazla eleman alamazsın’ diyen hazine ve DPT var. Şimdilik 143 kişiyi alalım, bir sonraki süreçte bir 143 kişi daha alırız inşallah” şeklinde konuştu.
Bakanlık Müsteşarı Metin Kilci de İncelemelere Katıldı
EÜAŞ Genel Müdürü Halil Alış ve beraberindekiler bölgedeki incelemelerini sürdürürken, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Metin Kilci, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Danışmanı Osman Demirci, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ) Genel Müdürü Hacı Duran Gökkaya, TETAŞ ve Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlükleri’nin genel müdür yardımcıları, mühendisleri ve uzmanları da bölgemize gelerek EÜAŞ heyetine katıldı.
“Eshab-ı Kehf’ten Çok Etkilendim”
Müsteşar Metin Kilci, santrallere geçmeden önce Afşin Eshab-ı Kehf Külliyesi’ni ziyaret etti. Burada Afşin Belediye Başkanı Fazlı Aydoğan ve Eshab-ı Kehf Külliyesi Koruma Derneği Başkanı Bekir Sıtkı Can’dan külliye hakkınca incelemelerde bulunan Müsteşar Kilci, külliyeyi çok beğendiğini söyledi. Kilci; “Eshab-ı Kehf’ten gerçekten çok etkilendim, çok güzel bir yer. Buranın turizme kazandırılması gerekiyor ve bunun içinde herkesin üzerine düşeni yapması gerektiğini düşünüyorum” dedi. Daha sonra Başkan Fazlı Aydoğan, Metin Kilci’ye Eshab-ı Kehf’in gravür tekniğiyle yapılmış bir tablosunu hediye etti.
Eshab-ı Kehf gezisinin ardından Müsteşar Metin Kilci ve beraberindeki enerji kurmayları daha sonra Afşin Belediyesi’ne geçerek Başkan Fazlı Aydoğan’ı makamında ziyaret etti. Ziyarette Metin Kilci belediyenin şeref defterini imzalarken, Başkan Aydoğan da EÜAŞ Genel Müdürü Halil Alış’a belediyenin kuruluşunun 100. yıldönümü anısına bir plaket takdim etti.
Müsteşar Metin Kilci ve beraberindekiler daha sonra Afşin-Elbistan A ve B Termik Santralleri’ne geçerek burada incelemelerde bulundular.