Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) adına Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) tarafından düzenlenen Enerji Sempozyumu’nun yedincisi İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Teoman Öztürk Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi.
“Enerjide Serbest Piyasanın Bedeli ve Alternatif Enerji Politikaları” başlığı altında düzenlenen sempozyum 3 gün sürerken, sempozyumda Enerjinin Etkin Kullanımı, Verimlilik, Teknolojik, Bilimsel Gelişmeler, Ulusal Sanayi ve Ar-Ge, Enerji, Küresel Kriz ve Serbest Piyasa Ekonomisinin Geleceği Üzerine Öngörüler, Enerjinin Çevresel, Kültürel, Tarihsel ve Sosyal Etkileri, "Enerji Kaynaklarının Kullanımı, Maliyeti ve Alternatif Enerji Yönetim Modelleri ve Türkiye’de Enerji Alanındaki Darboğazlar, Serbestleştirme ve Özelleştirme Uygulamaları konuları ele alındı.
Bünyesinde bulundurduğu 2 termik santral ve 2 kömür işletmesi ile Türkiye’de elektrik üretiminde söz sahibi olan Afşin-Elbistan’da sempozyumda ele alındı ve Afşin-Elbistan’ın elektrik enerjisi üretiminde çok önemli bir yere sahip olduğuna değinilerek, havzanın çok iyi kullanılması gerektiğine vurgu yapıldı.
Enerji Kaynaklarının Kullanımı, Maliyeti ve Alternatif Enerji Yönetim Modelleri konusunda Jeofizik Yüksek Mühendisi Çetin Koçak, Maden Yüksek Dr. Nejat Tamzok, Jeoloji Müh. Selçuk Yılmaz Afşin-Elbistan Havzasının Potansiyeli hakkında katılımcılara detaylı bilgiler aktarırken, Türkiye‘ de Enerji Alanındaki Darboğazlar, Serbestleştirme ve Özelleştirme Uygulamaları konusunda Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Genel Sekreteri Maden Yüksek Mühendisi Ömer Ünver ile Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Yönetim Kurulu Üyesi Elektrik Yüksek Mühendisi Gültekin Türkoğlu da Afşin-Elbistan’ın elektrik üretimindeki yerini ve iyi değerlendirilmesi durumunda ülke ekonomisine yapacağı katkıyı katılımcılarla paylaştılar.
“Elektrik Enerjisini Pahalı Kullanıyoruz”
Afşin-Elbistan’daki linyit kömürünün elektrik üretiminde çok önemli bir yere sahip olduğunu belirten Ömer Ünver; “Enerjiyi son derece pahalı kullanıyoruz. Özellikle de elektrik enerjisini son derece pahalı kullanıyoruz. Burada Afşin-Elbistan Linyitleri, Türkiye’de elektrik enerjisi üretilmesi için, elektrik enerjisinin fiyatlarının düşürülmesi ve normal bir baza getirilmesi için son derece hayati önem taşımaktadır. Dünyada petrol, kömür, doğalgaz bu fosil yakıtlar şu anda hegamanyosunu sürdürüyor ve 2030 yılına kadar da bu hegamanyo devam edecek dünyada karbondioksit emisyonun artmasına rağmen. Nükleer de pay düşüyor 2030 yıllarında, hidroelektrik enerji ile yenilenebilir varlıkları da fazla bir etki gösteremiyor. Uluslararası enerji ajansından alınan verilere göre dünyada taş kömürü ve linyit kömürü üretiminin arttığı görülmektedir. Gazdaki fiyat artışları nedeniyle 2030 yılına kadar kömür üretiminin daha da artacağı düşünülmektedir. 2000 yılından bu yana artış, yüzde 35 seviyesinde olmuştur” dedi.
“Elektrik Üretimi Artmadığı Sürece Kömürün Üretimi Artması O Kadar Önemli Değil”
Yurt içi kaynaklarda herhangi bir şekilde üretim yoluna katkıda bulunulamadığını belirten Ünver, bunun Türkiye’de elektrik enerjisinin son derece pahalı olmasının nedenlerinden biri olduğunu belirterek; “Türkiye’de 1.3 milyar ton taş kömürü rezervi, linyit rezervi ise son çalışmalarla 12 milyar tona çıktı. Yalnız bu pek önemli değil isterse 120 milyar ton olsun yaptığımız üretim artmadığı müddetçe 12 milyar ton ile 120 milyar ton arasında pek çok fark yok. Taş kömüründe ufak bir artış var. 2008 yılında 2.6 milyar tona çıkmış. Linyit üretiminde ise son yıllarda bir gelişme var. Bu gelişmenin nedeni ise büyük ölçüde Afşin-Elbistan B Santrali. B Santrali devreye girdi bilindiği gibi. Bu devreye girişle birlikte büyük çapta üretim artışı oldu. 72 milyon tondan 76 milyon tona çıktı. Tabi birde şunu düşünmek lazım. Gaz ve petrolde de Türkiye’de 2008 ve 2009 yıllarında ciddi düşüşler oldu” dedi.
“Tüm Bunların Çözümü Elbistan Havzasıdır”
Konuşmasında sürekli olarak elektrik enerjisinin Türkiye’de çok pahalı olduğunu belirtip nedenlerini sıralayan Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Genel Sekreteri Maden Yüksek Mühendisi Ömer Ünver, elektriğin ucuzlamasının yolunun da Afşin-Elbistan’dan geçtiğine işaret etti.
Ünver; “Türkiye’deki enerji üretiminde kömürün payı yüzde 56’dır. Yani üretilen elektrik enerjisinin yüzde 56’sı kömür ile üretiliyor. Türkiye elektrik enerjisinde sanayide şampiyon. Türkiye’de elektriğin kilowat saati 14.6 cent. İddia ediyoruz ki tüm bunların çözümü Elbistan Havzası’ndadır. Bu havza EÜAŞ’ın ruhsatı içerisindedir. Onun planlamasıyla A Santrali, B Santrali devrede ve 2 santrali daha devreye sokmayı planlıyorlar. Bunun dışında daha fazla santrali de devreye sokabilirler çünkü son yapılan değerlendirmelerle 8 bin 600 MW civarında burada elektrik santrali kurmak mümkün. Bu kadar ucuz alternatif dururken neden gelip bunu yapmıyoruz, neden yapılmıyor bu da ayrı bir konu. Afşin-Elbistan neden ucuz? Afşin-Elbistan’da tabiatın yaratmış olduğu bir özellik var. Toprağı 2.7 metreküp kazıyorsunuz 1 ton kömüre ulaşıyorsunuz. Ortalama dekapaj masrafı 2 dolardır. 2.7 metreküpü 2 dolar ile çarptığımızda ise 1 ton kömüre 5.4 dolarla ulaşıyorsunuz. Linyit kazı masrafı da 2 dolar. Toplam maliyet 7.4 dolar. Yani kabaca bir hesapla Afşin-Elbistan’da 1 ton kömürü 7.4 dolara mal ediyorsunuz. EÜAŞ’ın elindeki değerler de bunu destekler maliyette. Kömürün kalorisi ise 1150 gibi düşük bir kalori. Yüzde 37 verimle 1 kilowat saat elektrik enerjisi üretmek için 2 kilogram kömür yeterlidir. Kömür üretim maliyeti ile hesapladığımızda Afşin-Elbistan’da 1 kilowat saat elektrik üretmek için gerekli olan yakıtın maliyeti 1.49 cent. Yakıt maliyetinin elektrik maliyetinde ne kadar önemli bir rol oynadığı herkesçe biliniyor. Yakıt maliyeti elektrik üretim maliyetini yüzde 50 oranında etkilediğini varsayarsak 1 kilowat saat elektrik enerjisinin maliyeti 2.98 cent, yuvarlak hesapla 3 cent. Doğalgaz ile çalışan elektrik santrallerinde yakıt maliyetini hesaplarsak doğalgazla 1 kilowat saat elektrik enerjisi üretmek için gerekli olan yakıtın maliyeti 8.75 cent. Yani Elbistan linyitinden 5.9 kat daha pahalı. Doğalgaz ile elektrik üretimin maliyeti ise 17.5 cent” dedi.